Wielmożni panowie i czcigodne panie

Renesansowe nagrobki figuralne na Górnym Śląsku

Renesansowe nagrobki figuralne są na obszarze historycznego Górnego Śląska mniej liczne niż na Dolnym Śląsku. Do czasów współczesnych dotrwały 83, choć jak wskazują źródła, jeszcze przed 1945 r. było ich na tym terenie 92. Na Górnym Śląsku występuje także szerzej nieznana grupa dobrej jakości dzieł przypisywanych Mistrzowi Nagrobka Dluhomila, którego twórczość wprowadziła do górnośląskiej rzeźby silny impuls niderlandzki oparty na grafice Hendrika Goltziusa.

Nagrobki figuralne zamawiali przede wszystkim przedstawiciele szlachty i duchowieństwa, rzadziej mieszczaństwa. Schemat kompozycyjny tych nagrobków podlegał pewnym regułom, opartym na tradycji średniowiecznej i rozwijanym w dobie nowożytnej. Śląskie całopostaciowe nagrobki są charakterystycznym typem pomnika nagrobnego zamawianego przez fundatorów protestanckich. Jednakże na Górnym Śląsku, poza kilkoma przypadkami, trudno jednoznacznie określić przynależność konfesyjną fundatorów.

Terenem badań jest historyczny Górny Śląsk, ale praca zawiera też liczne odniesienia do podobnych zabytków z Dolnego Śląska, Wielkopolski oraz terenu Czech i Niemiec.