Familoki. Śląskie mikrokosmosy. Opowieści o mieszkańcach ceglanych domów

Nie tylko Nikiszowiec

Familoki. Jeden z symboli Gó,rnego Śląska, wrośnięte w jego krajobraz na ró,wni z kopalnianymi szybami, hałdami i kominami. Poza Śląskiem kojarzone głó,wnie z filmami Kazimierza Kutza, Lecha Majewskiego czy malarstwem Grupy Janowskiej. I ewentualnie z coraz popularniejszą zabytkową dzielnicą Katowic ... Nikiszowcem, któ,ry w 2011 roku został wpisany na polską listę pomnikó,w historii. Kamil Iwanicki, silesianista, pomysłodawca i twó,rca projektu Familoki, opowiada w książce o ich sięgającej końca XVIII wieku historii. O tym, skąd się wzięły robotnicze osiedla, kim byli ich mieszkańcy, jak wyglądało życie rodzinne w familokach i gdzie można je jeszcze dzisiaj zobaczyć. Odpowiada ró,wnież na pytanie, dlaczego tak wiele z nich miało kolorowe okiennice, jak wyglądały typowe mieszkania w familokach i czemu obecnie wywołują one dwojakie skojarzenia. Przedstawia historię prawdziwego stalowego domu i weryfikuje legendy, jakoby ściągał pioruny. Autor oprowadza nas po przemijającym świecie śląskich (i nie tylko!) robotniczych kolonii. Świecie, któ,ry w sporej części bezpowrotnie utraciliśmy ... tym bardziej warto się weń zagłębić. A jest to iście fascynująca podró,ż.

Życie w familoku toczyło się jakby według ustalonego odgó,rnie harmonogramu. Bladym świtem zrywały się dziouchy (kobiety), któ,re szykowały klapsznity (kanapki) na szychtę (dnió,wkę) dla swych mężó,w i synó,w. Mężczyźni wychodzili po ćmoku (w mroku) z domó,w i podążali jeden za drugim, niczym mró,wki, do szybó,w kopalnianych, gdzie pod ziemią spędzali większość dnia. W tym czasie mamulki (matki) przygotowywały już śniadania bajtlom (dzieciom), któ,re przed ó,smą wybiegały w małych grupach do szkoły, robiąc wokó,ł larmo (hałas). Na kilka godzin w familokach mó,gł zapanować względny spokó,j.

fragment książki