...myśli o średniowieczu

„Przeszłość ciągle się zmienia, ale niewiele ludzi sobie to uświadamia. Nawet wśród badaczy zawodowo zajmujących się pisaniem o przeszłości wydaje się dominować mniej lub bardziej ukryte przekonanie, że przeszłość, nawet ta bardzo odległa, jest „gdzieś tam” schowana przed nami w całym bogactwie dawnych zdarzeń. Sądzą, że odpowiednio przez nich oszlifowane „szkiełko” i ich doświadczone „oko” przezwyciężą upływ czasu nieuchronnie wymazujący z jednostkowej i zbiorowej pamięci obraz każdego dnia, który już minął.
Ta naiwna, choć pełna optymizmu poznawczego, wiara w możliwość poznania czy też zrekonstruowania przeszłości sprawia, że mylimy zmienność naszych poglądów z przybliżaniem się do obiektywnej prawdy. Ten mit zbliżania doskonale funkcjonuje. Stanowi bowiem uzasadnienie wysiłków armii ludzi goniących za czasem, który bezpowrotnie minął. […]
Z rozdziału „W pogoni za przeszłością”