`Wszystko, co stałe, rozpływa się w powietrzu`. Rzecz o doświadczeniu nowoczesności

Jest coś, pewne je-ne-sais-quoi, co odróżnia książkę Bermana od wszystkich innych interpretacji modernitas i czyni ja naprawdę innych interpretacji modernitas i czyni ją naprawdę wyjatkową: niezwykle rzadka zdolność sięgnięcia do tego, co stanowi wspólny mianownik tak rozmaitych fenomenów nowoczesnych, jak modernistyczna literatura awangardowa z jednej strony, a teoria maszynizacji fabryk w Ameryce lat 50. z drugiej. Przy czym ten wspólny mianownik nie ma u Bermana prostej wykładni redukcyjnej: inaczej niż u wielu marksistów, którzy przyzwyczaili nas do stosunkowo prostej wizji historii, nie da się go wcale sprowadzić do ekonomii politycznej. Tu Marshall Berman, skąd inąd jawnie deklarujący swoje przywiązanie do marksistowskiej lewicy, wyraźnie nas zaskakuje: ten wspólny mianownik można bowiem określić wyłącznie w kategoriach doświadczenia duchowego. Opisując - wręcz entuzjastycznie opewając - ducha nowoczesności, Berman zostawia daleko w tyle nie tylko redukcyjnie myślących marksistów, ale nawet samego Maxa Webera, który przeszedł do historii jako głosiciel prymatu wartości nad bytem.

Marshall Berman – amerykański filozof, politolog, wykłada w The City University of New York (CUNY). W latach 60. działacz ruchu pokojowego i ruchu na rzecz równości praw obywatelskich. Autor inspirowanych marksizmem prac z dziedziny historii zachodniej modernizacji. Do jego ważniejszych publikacji należy zaliczyć: `The Politics of Authenticy: Radical Individualism and the Emergence of Modern Society` (1970), `Adventures in Marxism` (1999) oraz `One the Town: One Hundred Years of Spectacle in Times Square` (2006).